De op de Zuid-Hollandse eilanden geboren Pieter Jan Dorsman groeide op in Rotterdam en voelde zich al vroeg geroepen tot het predikambt. Een ambitie die in eerste instantie niet door de Christelijk gereformeerde kerk werd overgenomen, omdat hij niet bekeerd was. Na zijn middelbare school, studeerde hij theologie in Utrecht. Later koos hij voor de Nederlands Hervormde Kerk en werd er aangenomen tot lidmaat. Na zijn afstuderen werd Dorsman toegelaten tot de evangeliebediening in de Nederlands Hervormde Kerk en predikant in Schelluinen.

Dorsman stond in de Hervormde Kerk aan de uiterst rechtse zijde. Zijn rechtse preken trokken de aandacht en kerkenraadsleden uit Staphorst zochten hem op. In 1952 werd hij aangesteld als predikant in Staphorst. De eerste zaken die Dorsman in Staphorst probeerde aan te pakken waren de samenscholingen van de jeugd op zaterdagavond. Het cafebezoek was hem een doorn in het oog en hij predikte vanaf de kansel tegen het ijdele vermaak van café en de Staphorster markt.

In 1954 trouwde Dorsman met Willempje de Kreij uit Schelluiden. Het huwelijk bleef kinderloos. Tot zijn overlijden in 1981 bleef Dorsman in Staphorst wonen: 'Staphorst heeft me (..) als vreemdeling uit Holland volledig geaccepteerd. Het heeft vanaf de eerste dag af zijn deuren voor mij opengezet. Het dorp en ik sluiten qua grondslag en gedachtegoed gewoon erg goed bij elkaar aan. Over dezelfde zaken hebben we dezelfde meningen'.

ISBN 90 6140 615 3

Over de auteur

Henk Hille (1949) is kerkhistoricus en publiceerde over de scheiding der kerken in Staphorst het boek Het was toen in een tijd van scheiden (1986). Daarnaast schreef hij onder andere samen met  J. M. Vermeulen In de schaduw van het kerkelijk leven. De geschiedenis van de kleine kerkverbanden binnen de gereformeerde gezindte in de twintigste eeuw (Kampen, 1995).

Henk Hille werd in Delft geboren en studeerde aan de pedagogische academie. Als pasafgestudeerde toog hij in 1970 naar Staphorst voor een betrekking als leraar aan de Eerste school met de Bijbel.  In 1977 werd Hille directeur van de toenmalige 3e School met de Bijbel en verhuisde In 1991 van Staphorst naar Opheusden.

Hille stond aan de wieg van de Historische Vereniging van Staphorst. Hij was een van de meest actieve auteurs en onderzoekers binnen de vereniging en richtte zich met name op de kerkgeschiedenis. Na zijn vertrek uit Staphorst heeft hij een aantal biografieën geschreven van orthodox-gereformeerde predikanten uit met name de twintigste eeuw en enkele tientallen artikelen over vooral lokale kerkgeschiedenis en predikantenlevens.

Henk Hille woont in Opheusden waar hij tot 2012 directeur was van de reformatorische basisschool Rehoboth.

In de media

1978-10-1, Criterium, 'Vaccinatie, een ongeoorloofd middel.'
1998-2-3, Reformatorisch Dagblad, 'De zwijgzame dominee'

Toelichting
Wendelien Voogd

De titel van het boek van H. Hille Tot een scherpe dorsslede gesteld refereert naar een bijbeltekst: 

Ziet, Ik heb u tot een scherpe nieuwe dorsslede gesteld, die scherpe pinnen heeft; gij zult bergen dorsen en vermalen, en heuvelen zult gij stellen gelijk kaf.
Jesaja 41:14

Dorsman stond bekend om zijn rechtszinnige preken en zijn onbuigzame standpunten en rechte lijn. Zijn preken werden door zijn aanhangers geroemd om zijn scherpte en geleerdheid. Zo schrijft een liefhebber: 'Ds. P.J. Dorsman (1918-1981) was een prediker van vrije genade die God verheerlijkt in de harten der Zijnen, alsookvan de weg waarin bij hen plaats wordt gemaakt voor de kennis van Christus. Scherp onderscheide ds. P.J. Dorsman tussen schijn en zijn en drong aan op nauw zelfonderzoek. Ds. P.J. Dorsman sneed alle gronden buiten christus af en benadrukte de noodzaak van 'de bevindelijke kennis van genade op rechtsgronden.'

Voor degenen die niet bekend zijn met het gereformeerde gedachtegoed is het bovenstaande nogal cryptisch en daarom een korte uitleg van bevindelijke reformatorische ideeënleer.

Nederland beschikt over tientallen verschillende protestante kerken: De PKN, de Christelijke gereformeerde kerk, de Gereformeerde kerk vrijgemaakt, de Hersteld Hervormde kerk, Gereformeerde Gemeente, de Oud-Gereformeerde Gemeente, om er maar een paar te noemen. De verschillen tussen deze kerkgenootschappen zijn klein en voor de leden zelf is vaak niet duidelijk welk theologische beginsel de basis vormt voor het onderscheid. Wat de reformatorische kerken met elkaar bindt zijn een aantal opvattingen:

• - Men gaat uit van orthodox-christelijke standpunten die zijn geformuleerd in de Drie Formulieren van Enigheid, de Heidelbergse Catechismus, de Nederlandse Geloofsbelijdenis en de Dordtse Leerregels.
• - Men gelooft dat de uitverkiezing –wie komt er in de hemel, wie niet– al lang van tevoren,’vanaf den beginne’ vasstaat.
• - Bekering tot God is nodig om tot de uitverkorenen te behoren.
• - De mens zelf kan niks doen om de eigen uitverkiezing tot bekering te bevorderen
• - Men hecht grote waarde aan ‘de bevinding’: Bevindelijk wil zeggen dat de waarheid van de Bijbel, de geloofsleer, niet alleen begrepen moet worden met het verstand maar ook aanvaard moet worden met het hart. Bij het hart moet dan niet gedacht worden aan het cognitieve maar aan het meer emotionele aspect van geloven.

Zondebesef, verlossing door het krijgen van genade en dankbaarheid spelen een grote rol.

Voor een ongeoefend en seculier oor is een kerkdienst in de ‘zware’ kerk van Staphorst een behoorlijke ervaring. In de dienst wordt gelezen uit de Statenvertaling uit 1637 en spreekt men de zogenaamde tale Kanaäns. Dat is een uit de Statenvertaling afkomstig jargon met een oudhollands karakter en Hebreeuwse uitdrukkingen. Er wordt veel beeldend taalgebruik gehanteerd: slangen en woeste wegen, gekrookt riet, rokend vlaswiek en brandende braamstruiken, toorn, genade, duivel en hel. De herhalingen, beeldspraak en een doordringend stemgebruik samen met het gezang van psalmen op de berijming van 1773 en hele noten, maken de preek tot een indringend gebeuren, wat je niet onberoerd laat.

Veel Staphorsters luisteren wekelijks naar preken waarin de hel een belangrijke rol speelt. Toch lijken ze niet onder een constant gevoel van angst en depressie of uitzichtloosheid gebukt te gaan. Hoe kan dat? Misschien omdat deze stijl van preken Staphorsters aanspreekt, eerder meer de zware kant van het leven als de lichte, zweverige. Onberoerd laten de preken je in ieder geval niet. Wie zelf eens wil luisteren naar een preek van Dorsman, kan ze downloaden van internet: woesteweg.

Terug naar het overzicht