Voor een onderzoek naar huiselijk geweld in orthodox-protestantse gezinnen spraken onderzoekers Hilde Bakker en Hanneke Felten van MOVISIE met dertien hulpverleners van instellingen met orthodox-protestantse signatuur en niet-identiteitsgebonden instellingen die hun werkterrein hebben in kleine gemeenten op de Biblebelt. Daarnaast interviewden zij vijf onderzoekers en één reformatorische jongerenorganisatie.

Conclusie van het onderzoek was dat slachtoffers van huiselijk geweld in orthodox-protestantse kring nauwelijks durven te praten over hun problemen. De kerkelijke omgeving zou een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het vroegtijdig signaleren én bespreekbaar maken van het geweld.

Geweld in afhankelijkheidsrelaties, ook wel huiselijk geweld genoemd, komt in alle kringen voor, ongeacht cultuur of religie. Huiselijk geweld is een mondiaal probleem. Wel zijn er verschillen zichtbaar in de achtergrond, de aard en de dynamiek van het geweld binnen verschillende culturele en/of religieuze groepen. Een effectieve aanpak van huiselijk geweld houdt dan ook rekening met deze verschillen.

De quickscan van Movisie gaat over huiselijk geweld binnen wat genoemd kunnen worden, ‘orthodox-protestantse’ gemeenschappen.
Aan de hand van een literatuurstudie en interviews met hulpverleners, onderzoekers en een reformatorische jongerenorganisatie hebben de onderzoekers verkend welke risicofactoren en welke beschermende factoren een rol spelen. Het onderzoek richt zich in het bijzonder op jongeren als (potentieel) slachtoffer van huiselijk geweld.

De onderzoekers doen in de quickscan een aantal aanbevelingen die het huiselijk geweld in orthodox-protestante kring kan doen terugdringen: Een actievere rol voor de kerken, opvoedingsbegeleiding en diepgaand onderzoek naar het voorkomen en de aanpak van seksueel geweld binnen de geloofsgemeenschappen.


Over de auteur

De auteurs van De mantel der liefde.  Quickscan naar huiselijk geweld in orthodox-protestantse gezinnen zijn beiden werkzaam bij het advies- en onderzoeksbureau Movisie. Hilde Bakker is senior-adviseur huiselijk en seksueel geweld en Hanneke Felten adviseur Participatie en actief burgerschap.

MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, sociale zorg en sociale veiligheid.


In de media

2012-2-14, Reformatorisch Dagblad, 'Huiselijk geweld slecht bespreekbaar'
2012-2-14, Metro, 'Veel misbruik in orthodox-protestants gezin'
2012-2-15, Reformatorisch Dagblad, 'Commentaar: Huiselijk geweld aanpakken'
2012-2-18, Reformatorisch Dagblad, 'Misbruik niet bedekken met de mantel der liefde'
2012-2-18, Reformatorisch Dagblad, 'Rapport huiselijk geweld noopt tot bezinning'
2012-2-13, Reformatorisch Dagblad, 'Gehoorzaamheid Bijbelse doel van de opvoeding'
2012-2-20, Reformatorisch Dagblad, 'Wil van kind niet breken maar bewegen'
2012-2-16, Trouw, 'Incest in refokringen'


Commentaar

Het onderzoek naar huiselijk geweld binnen de orthodox-christelijke gemeenschap, was voor sommige media aanleiding om te concluderen dat geweld en incest binnen de orthodox-protestantse kring veel meer voorkomt dan bij andere groepen. 'Veel misbruik in orthodox-protestants gezin' kopt Metro op 14 februari 2012: ‘Veel jongeren in orthodox-protestantse gezinnen zijn of worden mogelijk seksueel misbruikt. Hulpverleners in de zogenoemde Bible Belt, het gebied van Zeeland tot de Veluwe, ontvangen daar opvallend veel signalen over. Kenniscentrum Movisie is bezorgd en wil dat er een onderzoek naar het misbruik komt. Exacte cijfers over seksueel misbruik binnen orthodox-protestantse kring zijn tot nu toe onbekend.’

Het Reformatorisch Dagblad echter werpt tegen dat met het voorstel van Movisie om een nader onderzoek naar huiselijk geweld in orthodox-protestante kring te doen, 
niet is gezegd dat huiselijk geweld 
en incest binnen de orthodox-protestantse kring inderdaad meer voor
komen dan bij andere groepen. Het kan dus, maar het hoeft nog niet zo 
te zijn. Eerder onderzoek van incestdeskundige Nel Draijer naar de vraag of gelovigheid de kans op seksueel misbruik versterkt, toonde volgens het Reformatorisch Dagblad aan dat dit niet het geval is.

Als er in orthodox-christelijke kring meer kans zou zijn op misstanden, waar ligt dit dan aan? Movisie noemt hiervoor een aantal redenen. De geslotenheid van de cultuur die zou worden beheerst door angst voor uitsluiting bij kinderen en machtswellust bij gezagsdragers. Een verbod op echtscheiding en een strikte interpretatie van sommige Bijbelplaatsen zouden eveneens 'risicofactoren' zijn. Ook de gezinsgrootte zou bijdragen tot problemen, omdat de overbelaste ouders niet in staat zijn soepel op hun kinderen te reageren.

Ook deze conclusies leidden tot ingezonden opiniestukken in Trouw en het Reformatorisch Dagblad, die de discussie aanzwengelden over de uitgangspunten van een christelijke opvoeding: Moet de wil van het kind gebroken worden en is een opvoeding gebaseerd op zelfontplooiing 'misdadig', zoals dr. Steef Post, actief in jongerenwerk van de Gereformeerde Gemeenten, het noemt, of is het tijd voor een theologische bezinning en opnieuw bestuderen van de Dordtse Leerregels die volgens dr. Maarten Wissen, universitair docent dogmatiek en oecumene aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, het niet hebben over het 'breken' maar over het 'bewegen' van de wil, van een kennen van goed en kwaad, een vermogen tot deugd en zelfs over de wedergeboorte als een 'zeer zoete' werking (DL III/IV, 3-4, 10-12, 16).

Het onderzoek van Movisie maakt de tongen los, zowel in de reformatorische gemeenschap als in medialand.  Dat er binnen de eigen kring gediscussieerd wordt en de uitgangspunten opnieuw bekeken worden, lijkt mij erg goed, in de media ligt het gevaar van ongenuanceerde berichtgeving op de loer. Zo bleek maar weer een paar weken geleden toen het nieuws melding maakte van een geval van kindermishandeling in Staphorst. Het bleek helemaal niet om Staphorst te gaan, maar om een opvanghuis in Nieuwleusen, dichtbij Staphorst, maar omdat Staphorst en kindermishandeling nou eenmaal zoveel meer nieuwswaardig klinkt dan kindermishandeling in Nieuwleusen, bleef het Staphorst, totdat een journalist uit de regio de omroep op haar fout betrapte en de redactie belde. De fout werd hersteld en de rest van dag noemde de omroep Nieuwleusen in plaats van Staphorst in haar bericht. Maar zo zie je maar weer hoe dat gaat. Hoe gemakkelijk verbanden worden gelegd en hoe door dichterlijke vrijheden die sommige redacties zich veroorloven – en dit keer ging het om een respectabele omroep de NOS -  verhalen de wereld in komen.


 

 


Terug naar het overzicht

release 14 februari 2012
vorm onderzoek
auteur H. Bakker en H. Felten
producent Movisie

Deel dit artikel