Collectie van de Staphorster schilder Sjoerd Dijkstra (1910-1987). De in Friesland geboren kunstschilder Dijkstra vindt binnen de regio veel aftrek en waardering, maar is in de rest van Nederland nauwelijks bekend. Hij schilderde vooral landschappen, boerderijen, dieren en stillevens, in de stijl van de Haagsche School.  

Over de auteur

Sjoerd Dijkstra (1910-1987) werd geboren in Wommels (Friesland). Hij kwam veel in Staphorst vanwege het Het Staphorster Boertje, een bekende 'kruidendokter' in die tijd. Sjoerd Dijkstra beheerste de traditionele schildertechnieken zoals het 'neuteboom'- het aanbrengen van de nerfstructuur van notenhout, door middel van pigment, op de ondergrond van meubels -, en kon daarom goed in Staphorst terecht. Hij besloot zich er te vestigen.

Dijkstra bezat in Staphorst een schildersbedrijf annex winkel en wijdde zich na sluitingstijd aan zijn schilderijen. Boerderijen, stillevens en landschappen waren zijn favoriete onderwerpen.  Zijn schilderijen vonden ruim aftrek onder de plaatselijke bevolking. Soms schilderde hij in opdracht van een gegoede boer, voor een pensionaris of een jubileum. Dan wilde men een specifieke boerderij, een stilleven of een bepaalde koe. Die moest herkenbaar zijn en precies naar de werkelijkheid. Sjoerds voorkeur ging uit met zijn vrije werk.

Hoewel een begenadigd kunstenaar en ambachtelijk schilder, vond Sjoerd Dijkstra moeilijk aansluiting bij de regionale kunstenaarsscholen. Met de Meppeler kunstkring had hij weinig contact en Dijkstra had niet het karakter om zich als kunstenaar te laten gelden. Hij schijnt zich te hebben onderhouden met een aantal schilders uit de Noord-Veluwe. Collega kunstschilder Jan Schra noemt Sjoerd Dijkstra een 'sobere man, kerkelijk, en eenvoudig'. Hij hoefde niet op de voorkant van de krant, maar iets meer erkenning was welkom geweest, zegt Jan Schra, die Dijkstra als een van zijn belangrijkste leermeesters beschouwt.

Sjoerd Dijkstra was 77 jaar toen hij in 1987 overleed in Staphorst.

In de media

2009-11-4, Meppeler Courant, 'Spanning en sensatie op kunst- en antiekveiling'

Toelichting
Wendelien Voogd

Sjoerd Dijkstra (1910-1987) was een lokaal kunstenaar wiens oeuvre ruim aftrek vond in de regio Overijssel.  Zijn werk wordt gewaardeerd, verkocht en liefhebbers noemen hem wel in een adem met de schilders van de Haagsche School. Toch ondervond hij als professioneel kunstenaar weinig erkenning. Hij kreeg geen aansluiting bij regionale kunstkringen en in naslagwerken wordt hij niet genoemd.

Vanuit Staphorster perspectief was Sjoerd Dijkstra wel degelijk zijn tijd  vooruit en een professioneel kunstschilder in de zin van het woord. In een dorp waar schilderwerk zo in de traditie verankerd zit en aan regels gebonden is - voor het groen van je hek gebruik je nooit iets anders dan Staphorster groen,  voor een kast bloedrood - zette deze kunstenaar de stap om zijn omgeving vanuit een artistieke vrijheid te verbeelden: De schetsmatige contouren van een mens, de rommelige achterkant van een boerenerf, een impressionistisch geschilderde koe.

Als Staphorster boeren naar het werk van Sjoerd Dijkstra keken, dan kreeg hij kritiek en werden er grapjes gemaakt. 'Dat is nog steeds zo', vertelt Jan Schra, collega-schilder en groot bewonderaar van Diekstra: ‘Heb jij wel eens een paarse koe gezien?’ zeggen ze dan. Het gaat hun er om of ze de persoon, de koe, de boerderij kunnen herkennen: ‘Dat is er een van die en die’.

Van het boerenerf in Staphorst tot aan de moderne kunstwereld zijn behoorlijke afstanden. Sjoerd Dijkstra had de belangrijkste afstand daarvan al overbrugd: een individuele, eigenzinnige verbeelding van de werkelijkheid uitbeelden.  Om dat te beseffen moet je misschien wat vaker in Staphorst verblijven.

Terug naar het overzicht