Stiene (officiele titel: Stiene, schilderes op Staphorst) is een documentaire over kunstschilderes Stien Eelsingh (1903-1964) en haar relatie met de orthodox christelijke boerengemeenschap Staphorst.

Stien Eelsingh, 'Stien' in de volksmond, was een begrip. Veel kunstenaars en kunstliefhebbers, ook uit de randstad, vonden hun weg naar haar 'Witte Boerderij'. De soirees en de tentoonstellingen van Stien Eelsingh voorzagen in een behoefte aan de beleving van kunst. Stien Eelsingh leidde haar eigen bohémienne leven in Staphorst. Stiene is een documentaire over twee contrasterende culturen die elkaar goed leken te verdragen. 

Zeer bijzonder en ontroerend is het verhaal van het oudere Staphorster echtpaar Van Veen dat naast Stien Eelsingh woonde. Van der Linde slaagde erin deze mensen te filmen dankzij de hulp van de Staphorster schrijver en dialect sprekende Derk Compagner.

Exemplaar film op dvd te koop via de website Stiene.

 - Bekijk een fragment van de documentaire Stiene online


Over de auteur:

Willem van der Linde (1950) werd in IJhorst (gemeente Staphorst) geboren en studeerde in 1977 cum laude af aan de Nederlandse Film en Televisie Academie te Amsterdam. Willem van der Linde werd een veel gevraagd cameraman voor documentaires. Onder eigen regie maakte hij ook een aantal documentaires, onder andere over Vasalis (Sporen van Vasalis, 2010, Beeldlijn) en Blueslegende Harry Muskee (De Legende, 1985, Vara).

Willem van der Linde en Kiki Amsberg waren van een 'verschillende cultuur' toen ze samen waagden over deze vrouw en de Staphorster gemeenschap een documentaire te maken. Willem van der Linde woont vlak bij Staphorst en kent dit dorp vanaf zijn vroegste jeugd, Kiki Amsberg komt uit de Randstad. Hun contrasterende kijk op dit dorp leidde tot dit verhaal over de tijd van toen, in de tijd van nu bekeken.

Als student aan de filmacademie keerde hij al eens terug naar zijn geboortedorp om met medestudenten het Staphorst van nu vast te leggen, wat resulteerde in een ontwapenend portret van de Staphorster jeugd. Zie Staphorst (Van der Linde). In 2006 complementeert hij zijn eerbetoon aan zijn geboortedorp met de documentaire Stiene.

www.lindefilm.nl  

 


In de media:

2005-12-26, RTV Oost, Stiene, schilderes op Staphorst
2006-5-23, NTR, Uur van de Wolf
2006-05-23, Volkskrant, Televisietip: Stiene


Toelichting
Wendelien Voogd

Willem van der Linde deed al eerder een poging om zijn dorp in beeld te brengen. Als student aan de filmacademie toog hij in de jaren zeventig met medestudenten naar zijn geboortedorp om Staphorst vast te leggen zoals hij vond dat het was. Dat resulteerde in aardige beelden van de Staphorster jeugd op brommers en in cafés, waar de liefde voor zijn dorp en de bewoners vanaf straalde. Zie Staphorst (Van der Linde). Eenzelfde genegenheid voel je bij het zien van Stiene, Schilderes op Staphorst, het portret van de kunstschilderes Stien Eelsingh (1903-1964), die in Staphorst leefde en werkte.

De film laat zien hoe 'Stiene', geen geboren Staphorster, maar Zwollenaar, kon aarden in het dorp dat haar inspireerde en haar schildersonderwerp was. Stien Eelsingh leefde als een bohémienne in haar ‘Witte Boerderij’, die dienst deed als galerie annex kunstcentrum. Mensen kwamen er om te schilderen, voor te dragen, te musiceren of bijzondere lezingen te houden. Hetty Blok, Simon Carmiggelt, Paul van Vliet waren graag geziene gasten op haar vernissages en soirees.

Stiene Eelsingh werd ondanks haar afwijkende levensstijl –ze was kunstenares, gescheiden, alleenstaand moeder- volledig geaccepteerd door de Staphorsters, zoals velen in de documentaire vertellen. Misschien kwam het door haar hardwerkende houding, door haar warme persoonlijkheid of door het feit dat ze zich altijd hield aan de zondagsrust. Een van de geïnterviewden suggereerde dat Stiene haar lak aan autoriteiten een snaar zou hebben geraakt bij de Staphorsters. In ieder geval komt uit de documentaire een toleranter, vrijdenkender Staphorst naar voren dan uit eerdere reportages.

Stiene schildert de Staphorsters veelvuldig en dat mag, zolang niemand herkenbaar in beeld wordt gebracht. Het is opmerkelijk dat er voor een dorp waarin men zo nadrukkelijk niet afgebeeld wil worden, zoveel afbeeldingen bestaan. Ook in Van der Linde's  eerste studentendocumentaire zien we het steeds terugkerend beeld van meisjes die hun kraplappen voor hun gezicht houden teneinde niet in beeld te komen. Waarom laten we het dorp niet met rust, zou je denken, als je de weerstand van de mensen ziet om afgebeeld te worden. Integendeel, in de afgelopen eeuwen is het dorp juist belaagd door cameraploegen, journalisten en fotografen op zoek naar bevestiging van een vooroordeel. En soms lijkt de camera dan inderdaad het oog van de duivel, dat zo gevreesd wordt. Niet vreemd dat je je kraplap voor je ogen houdt als je een cameraploeg ziet aankomen. Dat de Staphorsters zich door zowel Stien Eelsingh en Willem van der Linde in zijn tweede film zo openlijk lieten portretteren, is daarom een bijzondere verdienste van de makers, die beiden het dorp met zoveel liefde en respect tegemoet traden.


 

 

 


Terug naar het overzicht

release 2005
vorm documentaire
lengte 58 minuten
camera
regisseur       Willem van der Linde en Kiki Amsberg
producent          Vanzetti, RTV Oost

Deel dit artikel