Historische en volkenkundige beschrijving van Staphorst door  F.A. Ebbinge Wubben (1791-1874), de eerste burgemeester van Staphorst, die als grondlegger voor de geschiedschrijving van Staphorst kan worden beschouwd. In 1835 publiceerde hij een uitvoerige Plaatsbeschrijving, 'met eenige oudheidkundige bijvoegselen', en ook daarna bleef hij schrijven over de geschiedenis van zijn gemeente. In 1897 verscheen van B. Stegeman en A. de Roos een bundeling van hun artikelen Uit het verleden van Staphorst.

10 jaar later kwam ook zijn kleinzoon C.H. Ebbinge Wubben met een boek over 'kleding, woninginrichting, volksgebruiken, spelen en de molen, benevens een woordenlijst' van Staphorst. De twee boeken werden later samengevoegd tot een publicatie.

In Plaatsbeschrijving der gemeente Staphorst (1835) is het voor het eerst dat de gebruiken en geschiedenis van Staphorst, die toen al opzien baarde, zo uitvoerig werden beschreven.

ISBN: 90 6497 200 1 (niet meer verkrijgbaar)


Over de auteur

F.A. Ebbinge Wubben werd in 1791 te Deventer geboren. Amper achttien jaar oud trad Frederik Allard Ebbinge Wubben in 1809 aan als plaatsvervangend schout van Hasselterambt, waaronder Staphorst, IJhorst en Rouveen toen vielen. 2 jaar later werd hij benoemd als 'maire', burgemeester, en tevens secretaris.

Gemakkelijk had Ebbinge Wubbe het niet in zijn eerste jaren als burgemeester. De invoering van vooral de dienstplicht, maar ook van de Burgerlijke Stand, stuitte in 1811 op veel weerstand. Zijn houding ten opzichte van Staphorst werd uitgebreid beschreven door Klaas Tippe in zijn boek Burgervader in Staphorst.

Via het doorzoeken van de stadsarchieven van Hasselt, Kampen en Genemuiden kwam Ebbinge Wubben aan zijn materiaal voor Plaatsbeschrijving der gemeente Staphorst (1835). Ebbinge Wubben werd later lid van de Provinciale Staten van Overijssel en stond aan de wieg van de Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en geschieenis (VORG).

Kleinzoon C.H. Ebbinge Wubben, werd eveneens geboren te Staphorst (in 1874). Hoewel hij met zijn familie verhuisde naar Den Haag, ging C.H. Ebbinge Wubben minstens één keer per jaar ging hij naar de familiebezittingen in Staphorst. Claudius had grote belangstelling voor de aantekeningen en publicaties van zijn grootvader. Hij nam diens genealogische aantekeningen door en correspondeerde er over met deskundigen. Het boekje dat hij schreef over zijn geboortedorp droeg hij op aan zijn grootvader.

(Bron: Klaas Tippe, 2010)


In de media

2011-4-15, Meppeler Courant, 'Zitvlees vereist voor historische raadsvergadering'


Toelichting
Wendelien Voogd

Plaatsbeschrijving der gemeente Staphorst, met eenige oudheidkundige bijvoegselen is een aardig boekje dat een schat aan informatie biedt over allerlei aspecten van de Staphorster volkscultuur, zoals informatie over kinderspellen, gebruiken rond geboorte en dood, kleding en bijgeloof. Het boekje werd geschreven in 1835 en opvallend is dat Staphorst toen al opzien baarde met haar opvallende kerkgang, die toen al veel bekijks trok, tot ergernis van de bevolking: 'Een eigenaardige aanblik levert des Zondags de stoet der kerkgangers.(..) Het is ook niet te verwonderen, dat bij de merendeels orthodoxe bevolking vreemdelingen, die niet zelden komen, om de stoet te zien, in hoge mate de ergernis opwekken.' (p.69).

Waar Staphorst nu synoniem is met vroom, religieus en braaf, had Staphorst in Ebbinge Wubbe’s tijd een hele andere reputatie. In 1835 stond Staphorst bekend als een dorp met een ruige volksaard, waar ze altijd met het mes klaar stonden en dronkenschap aan de orde van de dag is. De kerk had haar handen vol had aan het beteugelen van de bevolking. Ebbinge Wubben citeert kerkboeken waarin wordt beschreven hoe ongeregeldheden, openbare dronkenschap, oneerbare en onordelijke bijeenkomsten van spinsters (vrouwen) en werken op zondag door de kerkenraad worden tegengegaan. Dat de kerk en Staphorst niet altijd een zijn geweest, en misschien in het diepste wezen van Staphorst nog steeds niet zijn, blijkt hier zeker uit en vinden we ook terug in het werk van Nooy-Palm (zie Staphorster Volk). Zij beschrijft ook dat het niet alleen de kerk is die in Staphorst het leven bepaalt, maar dat de manier van leven in Staphorst diepere wortels heeft, dieper dan de gereformeerde conventies alleen.



Terug naar het overzicht

release 1 januari 1835
vorm geschiedenis
auteur F.A. en C.H. Ebbinge Wubben
uitgever Oomkens (Groningen)

Deel dit artikel